De georganiseerde drugscriminaliteit groeit en verhardt al jaren. Dat vormt een bedreiging voor douaniers die deze criminaliteit bestrijden. De Landelijke Meldkamer Douane speelt daarom een steeds belangrijkere rol in het verzamelen van informatie en in de bescherming van collega’s in het veld.
Vanuit hartje Rotterdam, uitkijkend over de Erasmusbrug, houdt een kleine groep centralisten contact met alle douaniers in heel Nederland die op dat moment dienst hebben en een portofoon met zich meedragen. Ze vormen de Landelijke Meldkamer Douane en staan 24/7 klaar voor de meest uiteenlopende meldingen en zien via grote beeldschermen waar de collega-douaniers zich bevinden. Ook zijn ze er voor collega’s die na een bedreigende of traumatische ervaring steun of hulp zoeken. Centralisten zorgen ervoor dat deze collega bij de juiste afdeling binnen de Douane terechtkomt.
Beeld: © Douane
Ondersteuning tijdens controles
“Anders dan de meldkamer van de politie is onze meldkamer er voornamelijk ter ondersteuning van de douaniers tijdens controles”, begint Murphy, die als tactisch coördinator verantwoordelijk is voor de doorontwikkeling van het team. “In totaal zijn er bijna 2000 portofoon dragende douaniers door heel Nederland aan het werk. Die willen regelmatig weten wie ze tegenover zich hebben als ze tijdens een controle een voertuig aan de kant zetten of een schip enteren. Heeft deze persoon een strafblad? Of is deze persoon mogelijk vuurwapengevaarlijk?”
“We spelen ook een belangrijke rol als er bijvoorbeeld insluipers zijn gesignaleerd in een haven”, vult Yvonne aan. Zij zorgt er als technisch coach voor dat centralisten het beleid en protocollen correct uitvoeren. “Dan luisteren we via C2000 (een gesloten communicatienetwerk voor spraakverbindingen en alarmering van de hulpdiensten, red.) mee met de portofoons van douaniers ter plaatse en leggen we al tijdens de actie een tijdlijn aan. We schakelen met de afdeling Cameratoezicht, en waar nodig met andere handhavende instanties om inlichtingen te verzamelen en ondersteuning te bieden aan de collega’s in het veld. Zo zijn we tijdens een actie het centrale punt waar alle beschikbare informatie samenkomt. Het kan behoorlijk hectisch zijn om informatie te verzamelen terwijl je ook meeluistert met rennende douaniers door een havengebied.”
Geen sturende meldkamer
De Landelijke Meldkamer Douane is -anders dan die van de politie- geen sturende meldkamer. Dat betekent dat centralisten geen opdrachten uitzetten bij douaniers. Dat doen het DLTC (Douane Landelijk Tactisch Centrum) en de regionale werkverdeelpunten. Andere handhavende instanties, zoals de politie of de Koninklijke Marechaussee, kunnen via de meldkamer van de Douane met verzoeken komen. Bijvoorbeeld als ze assistentie willen van een douanekoppel (twee douaniers die werken als duo). Murphy: “Dat communiceren wij dan weer met de desbetreffende regio, die dat op haar beurt uitzet naar de douaniers in het fysieke toezicht.”
Beeld: © Douane
Beperkte bevoegdheden, wel geharde criminelen
Door de toegenomen verharding in de drugshandel krijgen douaniers steeds vaker te maken met gevaarlijke situaties tijdens hun werk. Daarom speelt de meldkamer bij de bescherming van collega’s een steeds belangrijkere rol. “Twintig jaar geleden zag het werk van een douanier er heel anders uit”, zegt Murphy. “Er werd zelden een wapen aangetroffen bij mensen die verdacht werden van insluipactiviteiten. Vandaag de dag zie je dat wel, soms al bij jongens van veertien. Goede informatie kan dan cruciaal zijn voor de veiligheid van onze mensen.”
De Douane is een controle-instantie en geen opsporingsinstantie. Dat betekent dat de bevoegdheden beperkt zijn, ten opzichte van bijvoorbeeld de politie. Daarom streeft de Douane ernaar die informatiepositie de komende jaren te verbeteren. Mede door signalen van de meldkamer richtte het Ministerie van Justitie en Veiligheid vorig jaar een Taskforce Gegevensdeling op. Deze tijdelijke commissie onderzoekt de mogelijkheden tot betere informatiedeling tussen overheidsdiensten.
Inzetten op innovatie
De informatiepositie verbetert niet alleen met meer bevoegdheden. Ook innovatieve ontwikkelingen kunnen daar een rol in spelen. Douanelocaties zijn tegenwoordig veel beter te monitoren met de inzet van drones. Ook is er onlangs een pilot afgerond met elektronische verzegelingen van opleggers en containers: smart seals. Deze geavanceerde apparaten maken realtime-monitoring en gegevensverzameling mogelijk voor containers tijdens hun reis over zee en over land. “Voorheen moest een verdachte container via de fysieke waarneming van douaniers in de gaten gehouden worden”, legt Yvonne uit. “Nu bevestigt een collega in het veld een smart seal op een container en vervolgens krijgen wij in de meldkamer precies te zien waar deze container zich bevindt. Wij monitoren alle containers met zo’n verzegeling. Dat scheelt veel mankracht in het fysieke toezicht en mogelijk gevaarlijke situaties.”
Ook voor burgers en bedrijven
Ook burgers en bedrijven kunnen bij de verdachte situaties contact opnemen met de meldkamer. Yvonne: “Bijvoorbeeld een burger die iets verdachts ziet rond de handel in verboden middelen. Of een bedrijf dat handelt in schoonmaakmiddelen - die ook als drugprecursoren kunnen dienen- en opmerkt dat een klant wel heel veel bestelt van een bepaald goedje. We kunnen daar niet altijd meteen op af voor een fysieke controle, maar de informatie gaat wel in een database en kan later van belang zijn in een onderzoek.”
Ook bellen er geregeld eenzame of verwarde mensen. “Dan heb je als centralist weer een hele andere rol te vervullen”, zegt Yvonne. “Want we proberen iedereen zo goed mogelijk te woord te staan.” Daarnaast is de meldkamer er ook voor collega’s die na een bedreigende of traumatische ervaring steun of hulp zoeken. Zelfs de vraag der vragen: ‘waar is mijn pakketje?’, krijgt de meldkamer dagelijks binnen. Die vraag zal altijd blijven, lacht Murphy. “Die mensen verwijzen we vriendelijk door naar de koeriersdiensten.”
Werken bij de meldkamer
De Landelijke Meldkamer Douane is nog op zoek naar collega’s die een actieve bijdrage willen leveren aan de dienstbaarheid en veiligheid van de douanemedewerkers in het veld. De meldkamer zoekt een echte team-player die snel schakelt en die in staat is om (nood)situaties te analyseren, de juiste afwegingen te maken en protocollen te volgen.
Ben jij iemand die van een uitdaging houdt en ben je bereid om jezelf BOA te certificeren voor een fulltime (40 uur) baan in een 24/7 rooster? Houd dan werken.douane.nl in de gaten.
Beeld: © Douane