Q&A: Importheffingen op producten uit de Verenigde Staten

Bij het invoeren van producten van buiten de EU heft de Douane invoerrechten. Deze heffingen vallen onder douanerechten. Bij de importheffingen op producten uit de VS gaat het om ‘aanvullende invoerrechten’. Dat zijn extra rechten, ofwel belastingen, die de EU bovenop de standaard invoerrechten kan heffen. Bijvoorbeeld als tegenmaatregel op extra heffingen die een ander land instelt op goederen uit de EU.

De Europese Commissie heeft de toepassing van de verhoogde importheffingen op bepaalde goederen uit de VS uitgesteld tot en met (uiterlijk) 14 juli 2025. Tot die tijd heft de EU dus geen extra belastingen op producten uit de VS.

Dit geeft ruimte om verder te onderhandelen met de VS over het over en weer instellen van importheffingen en deze af te stemmen op de actuele handelsbetrekking tussen de EU en de VS. Als er in de tussentijd niets verandert in de verhouding met de VS, dan zullen de tegenmaatregelen naar verwachting medio juli in werking treden. Daarnaast is de EU momenteel bezig met  het uitwerken van een tweede pakket aan tegenmaatregelen, dat bij een gelijkblijvende situatie naar verwachting ook medio juli in werking zal treden.

De tegenmaatregelen van de EU op producten uit de VS zijn een reactie op de Amerikaanse heffingen. Op 12 maart 2025 kondigde de VS namelijk importheffingen aan van 25% op staal en aluminium(recent verhoogd tot 50%). Ook stelde de VS ‘wederkerige tarieven’ in voor producten uit de EU van 25% (tijdelijk verlaagd tot 10%). De percentages van de tegenmaatregelen van de EU variëren van 25 tot 50%.

Het is overigens niet de eerste keer dat de EU (verhoogde) importheffingen instelt op producten uit de VS. In 2018, tijdens de eerste termijn van president Trump gebeurde dat ook al. Vanwege het feit dat de VS op enig moment de (verhoogde) heffingen op producten uit de EU weer hadden afgeschaft, is dat pakket aan tegenmaatregelen van de EU vanaf 2022 gepauzeerd (geschorst) geweest. Deze tegenmaatregelen komen nu dus opnieuw te gelden. De lijst met goederen waarop deze van toepassing zijn is wel flink uitgebreid en er wordt bovendien nog een tweede pakket aan tegenmaatregelen uitgewerkt.

De partij die de goederen importeert in de EU betaalt de importheffingen. Dat kan een Amerikaans bedrijf zelf zijn, maar ook een Europese importeur. Of een Europese consument die een online aankoop doet bij een (Amerikaanse) webshop, waarbij de goederen vanuit de VS verstuurd worden. Bedrijven of importeurs zullen de importheffingen waarschijnlijk (deels) doorberekenen aan de eindgebruiker. Dit is vaak de consument.

Importheffingen en andere invoerrechten, in welke vorm dan ook, worden geheven en geïnd door de Douane.

Importheffingen en andere invoerrechten zijn onderdeel van de zogenaamde ‘Traditionele Eigen Middelen’ van de Europese Unie. Van het totale bedrag aan betaalde invoerrechten mag Nederland 25% zelf houden. Dit noemen we de ‘perceptiekostenvergoeding’. De overige 75% draagt Nederland af aan de EU. 

De tegenmaatregelen die de EU instelt zijn van toepassing op bepaalde producten ‘van oorsprong’ uit de VS. Om de oorsprong van producten te bepalen gelden specifieke regels, maar eenvoudig gesteld betekent dit dat de goederen in de VS zijn geproduceerd.  Kortom, de verhoogde importheffingen op producten uit de VS gelden niet voor producten die in derde landen zijn geproduceerd.

Naast de maatregelen die – afhankelijk van de uitkomsten van de onderhandelingen tussen de EU en de VS – met ingang van 15 juli 2025 worden toegepast, is inmiddels ook bekend geworden dat de EU van plan is om een tweede pakket aan tegenmaatregelen in te stellen.

Dit tweede pakket aan tegenmaatregelen is voorgelegd aan de EU lidstaten en marktdeelnemers en wordt momenteel uitgewerkt in een wetsvoorstel. De verwachting is dat wanneer de verhouding tussen de EU en de VS niet wijzigt, ook dit medio juli in werking zal treden.

De EU heeft – na afstemming met de verschillende lidstaten - als reactie op de importheffingen die de VS heeft ingesteld een aantal pakketten met tegenmaatregelen aangenomen. Vanwege de interne markt van de EU raken deze maatregelen aan alle lidstaten. En dus ook aan het werk van alle douanediensten van de EU. Want zij hebben de gezamenlijke opdracht om te zorgen voor de juiste toepassing van de tariefmaatregelen. Om mogelijke omzeiling te signaleren en de verlegging van goederenstromen goed in beeld te hebben wordt daarom intensief samengewerkt tussen de verschillende diensten van de Europese Commissie en die van de lidstaten.

Het heffen en innen van invoerrechten, in welke vorm dan ook, is één van de basistaken van de Douane. De Douane controleert weliswaar risicogericht, maar iedere extra maatregel heeft wel gevolgen voor de beschikbare controlecapaciteit. Daarom maken ontwikkelingen zoals deze de uitvoering van alle taken en de afdekking van alle verschillende risico’s steeds moeilijker. Door het groeiende aantal taken in combinatie met de enorme toename in het aantal aangifteregels die de Douane jaarlijks moet verwerken, staat dit al langere tijd onder druk.

De Douane volgt deze ontwikkelingen daarom nauwlettend om te bezien wat de impact van de tegenmaatregelen is op ons werk.