De Europese Unie (EU) kan bepaalde landen of organisaties maatregelen opleggen. Bijvoorbeeld omdat ze mensenrechten schenden of oorlog voeren. Zo'n maatregel heet een sanctie. Het doel: zonder militair ingrijpen invloed uitoefenen op het gedrag van de leiders van dat land of die organisatie.
Er bestaan al langere tijd handelssancties tegen landen als Iran, Syrië en Noord-Korea. Sinds de Krim in 2014 door Rusland is geannexeerd, gelden er ook handelssancties tegen Rusland. Sinds eind februari van 2022 heeft de EU de sanctiemaatregelen tegen Rusland uitgebreid en verscherpt. De EU heeft toen ook extra sanctiemaatregelen tegen Belarus ingesteld, vanwege de situatie in Oekraïne.
Sancties op goederen
Een van de handelssancties die is ingesteld tegen Rusland en Belarus gaat over goederen. Deze soort sanctie heet wapenembargo of handelssanctie. Dat is bijvoorbeeld een verbod om wapens te leveren aan de sanctielanden. Of om bepaalde andere zaken uit te voeren naar of in te voeren uit Rusland en Belarus. Dat kunnen goederen zijn waarmee de bevolking onderdrukt kan worden. Of goederen waarmee de sanctielanden geld verdienen om andere landen aan te vallen, zoals olie en aardgas. Of luxe goederen die voor politieke leiders bestemd zijn, zoals een jacht of champagne.
Het is dan verboden om deze goederen uit te voeren of in te voeren zonder een vergunning. De Douane controleert of goederen onder sancties vallen en houdt ze tegen als dat nodig is. Als er een vergunning bij de goederen zit, controleert de Douane deze.
Sancties op personen, bedrijven en organisaties
De EU heeft ook beperkingen opgelegd aan bepaalde personen, bedrijven en organisaties. Dat betekent bijvoorbeeld dat hun eventuele tegoeden of bezittingen in EU-landen worden bevroren. Of dat ze niet meer vrij kunnen reizen door Europa. Deze beperkingen kunnen gelden voor mensen die worden gelinkt aan het Russische regime. Of bijvoorbeeld bedrijven die betrokken zijn bij het leveren van wapens aan Rusland. Op deze sanctielijst staan inmiddels al zo’n 2200 personen, bedrijven en organisaties.
Exportbeperkingen vanwege sanctie-omzeiling
EU-landen leggen ook exportbeperkingen op aan bedrijven die betrokken zijn bij het omzeilen van sancties, waaronder bij bedrijven uit Turkije, China en India. Ook stelt de EU sancties in tegen financiële instellingen in landen buiten Rusland die sanctie-omzeiling faciliteren. Deze kunnen in de toekomst een transactieverbod opgelegd krijgen.
